.jpeg)
تفسیر نور از تفسیرهای قرآن کریم اثر محسن قرائتی به زبان فارسی و در قالبی ساده و امروزین است.
این تفسیر شامل کل قرآن بوده و در دو چاپ ۱۰ و ۱۲ جلدی منتشر شده است. تفسیر نور در سال ۱۳۷۶ به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد.
بهگفته مؤلف، هدف از تدوین این تفسیر این بوده تا درسهایی از قرآن را به صورت تابلو و پیام درآورد. بیشتر پیامها و درسها از متون تفاسیر معتبر شیعه و سنی استفاده گردیده و مؤلف نیز نکات جدیدی بر آنها افزوده است. در این تفسیر از اصطلاحات فنی پرهیز شده و مطالب تفسیری در قالب نکاتی مختصر ارائه گردیده است.
مطالب در قالب چهار بخش ارائه شده است:
الف: متن آیات با ترجمه
ابتدا متن یک یا چند آیۀ مرتبط با هم بههمراه ترجمه آنها آورده شده است، این ترجمه زیر نظر مؤلّف و با استفاده از ترجمههای موجود (حداقل ۶ ترجمه) و بهصورت گروهی نگارش یافته و گاهی برای گویایی و روانی آن، توضیحاتی در میان پرانتز آمده است.
ب: نکتهها
پس از ترجمه، نکاتی از آیات بیان شده که شامل این موارد است:
بیان ریشه و ترجمۀ لغات مشکل آیه
بیان شأن نزولهایی که در فهم محتوای آیه مهم هستند.
بیان آیات مرتبط با آیه که در فهم موضوعی قرآن تأثیر دارند.
بیان روایات مربوط به آیه، که در این بخش با توجّه به گستردگی روایات، تنها به ذکر نمونههایی بسنده شده است.
بیان برخی توضیحات برای روشنتر شدن مفهوم آیه
طرح برخی پرسشها و پاسخگویی به آنها
ج: پیامها
در بخش بعد، پیامهای آیات، که مقصود اصلی مؤلّف از این تفسیر نیز همین بخش بوده است نگاشته شدهاند. مستند برداشتهای مؤلّف، چنانکه در پایان هر پیام آمده، یکی از امور زیر است:
مفردات کلمات هر آیه
عباراتی مرکب از چند کلمه
رابطۀ ابتدا و انتهای آیه
رابطۀ هر آیه با آیات قبل.
د: پاورقیها
پاورقیهایی هم در هر بخش وجود دارد که شامل این موارد است: آدرس آیات و روایات و مطالب مربوط به آیه که در قالب نکتهها و پیامها نمیگنجیده است.
تفسیر نور در ۱۲ جلد به قطع وزیری، از سال ۱۳۷۴ش توسط انتشارات مؤسسه در راه حق به چاپ رسید و سپس توسط مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن و در چاپخانه سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بارها به چاپ رسیده است. این کتاب بعدها با ویرایشی جدید در ۱۰ جلد منتشر شد.
در سال ۱۳۹۳ش این مجموعه به عربی بنام تفسیر النور ترجمه و توسط انتشارات دارالمؤرخ العربی در بیروت چاپ شد.«۱»
تفسیر نور آموزههای قرآن را در صحنههای عملی زندگی، ارائه داده و با کاربردی کردن توصیههای قرآن بین مردم و قرآن پیوند برقرار کرده است. از آنجا که اقبال عمومی گستردهای به این تفسیر شده است و در برداشتهای آن ملاحظاتی وجود دارد، لازم است اعتبار آن بررسی شود. این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی اعتبار محتوای تفسیر نور بر اساس قواعدی میپردازد که مفسران برای دستیابی به مراد خداوند به کار گرفتهاند.
بررسی 25 جزء قرآن در تفسیر نور بیان گر آن است که مؤلف در هیچ مورد به بررسی قرائات متعدد نپرداخته و در بررسی مفاهیم لغات قرآن روش اجتهادی نداشته و صرفاً در برخی آیات معنای کلمات را بیان کرده و از این مقدار برخی معناها را به منبعی ارجاع نداده است. در تفسیر آیات به قواعد عربی توجه شده که علاوه بر آن در موارد متعددی از سیاق و در موارد بسیار کمی از مسلّمات عقلی و علمی و بیشتر از آیات همسو و روایات استفاده شده است که منبع اصلی این تفسیر، آیات و روایات بوده است. مؤلف با تجمیع مفاهیم مشابه ذیل عنوان مناسب، تقسیمبندی کردن مفاهیم، کالبدشکافی و ارائه مفاهیم در قالب اشکال منطقی، تقطیع مناسب آیات و دقت در وجوه تشابه به تفسیر آیات پرداخته است. روش این تفسیر، آمیزهای از روش نقلی و اندکی اجتهادی و در موارد فراوانی ذوقی در قالب پیامها و نکات قرآنی است. گرایش این تفسیر بیشتر تربیتی و اجتماعی است.«۲»
منبع:
۱ـویکی شیعه
۲ـ محمدرضا سالاری فرـ اکرم حاجی کریمی حسین آبادی ، بررسی روش تفسیری و اعتبار تفسیر نور